Pnącza na pergole – najpopularniejsze, wieloletnie, szybko rosnące

Zaciszne pergole stanowią stały element wyposażenia naszych ogrodów. Nie od dziś wiadomo, że doskonałym dla nich dodatkiem są pnącza, które na pergoli stworzy dodatkowe, zacienione miejsce. Dla jednych ważny będzie szybki wzrost pnączy, aby jak najszybciej zajęły one dużą powierzchnię pergoli, dla innych najważniejsze będą walory estetyczne, chętniej zatem wybierze te obficie kwitnące. W artykule przygotowaliśmy zestawienie, w którym znajdą się najpopularniejsze pnącza, którymi możemy obsadzać pergole.

Rośliny pnące wieloletnie szybko rosnące w pigułce

• Pnącza są doskonałym dodatkiem do pergoli, oferując zacienienie i walory estetyczne
• Wybór odpowiedniego pnącza zależy od gabarytów i wytrzymałości pergoli, a także od preferencji estetycznych
• W artykule omówiono popularne pnącza, zarówno ozdobne z liści, jak i kwitnące, odpowiednie na pergole
• Sadzenie i pielęgnacja pnączy wymagają odpowiednich narzędzi i metodyk, zależnych od rodzaju rośliny

Jak dobrać odpowiednie pnącze na pergole?

Przy wyborze odpowiedniego pnącza powinniśmy kierować się nie tylko naszym gustem. Przede wszystkim musimy pamiętać o tym, jaka roślina będzie odpowiednia gabarytowo na dane pergole. Jeśli nasza konstrukcja jest solidna, duża i wytrzymała, możemy wybrać pnącze, które szybko i obficie się rozrasta. Jeśli natomiast nasza pergola jest delikatna, powinniśmy wybrać roślinę, która nie złamie naszej konstrukcji. Tak będzie np. w przypadku większości drewnianych pergoli, które najczęściej nie są w stanie na swoich konstrukcjach utrzymać gęstych, ciężkich pnączy. Jeśli nasza pergola, wiata lub altana jest solidna, to wówczas doskonale sprawdzi się tam bluszcz czy wiciokrzew.

Dlaczego warto sadzić pnącza na pergole?

Pergole same w sobie mogą stanowić dla nas miejsce relaksu i odpoczynku w ogrodzie. Jednak dopiero obsadzenie ich pnączami zapewni nam większą ilość cienia, osłonięcie od wiatru, a często nawet stworzenie mikroklimatu z większą ilością świeżego powietrza i niższą temperaturą w upalne dni.

To może Cię zainteresować

Rozsada kalafiora

Akebia pięciolistkowa – uprawa i pielęgnacja

Ognik szkarłatny – uprawa i pielęgnacja

Pnącza szybko rosnące na pergole

Opiszemy (poza jednym, drobnym wyjątkiem) pnącza szybko rosnące. Podzielimy je sobie na pnącza ozdobne z liści oraz ozdobne z kwiatów. Skupimy się wyłącznie na pnączach wieloletnich.

Pnącza na pergole ozdobne z kwiatów

Niewątpliwie najpopularniejszym dekoracyjnym, kwitnącym pnączem jest powojnik (Clematis). Dostępnych jest wiele gatunków powojników (ponad 500) oraz jeszcze więcej odmian, o różnych barwach kwiatów, możemy więc dopasować roślinę do kolorów naszego ogrodu. Powojniki dobrze czują się w miejscach słonecznych oraz półcienistych. Doskonałą glebą do ich uprawy będzie gleba żyzna i  próchnicza. Powojnik nie należy do bardzo ekspansywnych i ciężkich pnączy, zatem doskonale sprawdzi się nawet na drewnianych pergolach.

Kolejnym niezwykle popularnym pnączem, który doskonale sprawdzi się przy pergoli, jest róża pnąca. Jest to roślina, która nie posiada organów czepnych ani zdolności do owijania się, zatem podpora, np. w postaci pergoli, jest niezbędna do jej wzrostu. Tak jak powojniki, tak i róże pnące dostępne są w najróżniejszych kolorach. Róże pnące nie mają wysokich wymagań uprawowych, duża ich część jest również odporna na mróz.

Kolejne niezwykle atrakcyjne pnącze to wiciokrzew Heckrotta 'Goldflame’ (Lonicera × heckrottii 'Gold Flame’). Kwitnie żółto-różowymi, pachnącymi kwiatami, które wraz z rośliną będą zdobić pergole od czerwca do września. Jest to dość szybko rosnące pnącze, które doskonale odnajdzie się na miejscu słonecznym lub półcienistym oraz na przepuszczalnej i wilgotnej (ale nie w podmokłej) glebie.

Ozdobą naszych pergoli może stać się również glicynia chińska (Wisteria sinensis), znana również pod nazwą wisteria chińska. To szybko rosnące pnące, lubiące żyzne, przepuszczalne podłoże, dorastające nawet do 15 m wysokości. Dla glicynii chińskiej musimy przygotować słoneczne stanowisko. Wisteria chińska to roślina długożyjąca, która rośnie nawet 100 lat. Zakwita na wiosnę, w maju, pięknymi, fioletowymi kwiatami.

Jeśli w naszym ogrodzie ma zagościć czerwień, wówczas przy pergoli najlepiej posadzić milin amerykański (Campsis Radicans). Jego odmiany posiadają krwistoczerwone kwiaty, ale są takie odmiany o kwiatach żółtych czy różowych. Dla milina powinniśmy wybrać słoneczne stanowisko oraz przepuszczalne, żyzne podłoże. Roślinę powinniśmy również przycinać, stosując cięcie pielęgnacyjne (skracając pędy) oraz odmładzające (przycinając stare pędy).

Kolejną polecaną przez nas rośliną jest akebia pięciolistkowa (Akebia quinata). Jej pędy będą silnie oplatać się wokół podpór. Akebia pięciolistkowa jest łatwa w uprawie i mrozoodporna. To zimozielone pnącze można posadzić na niemal każdym stanowisku z wyjątkiem mocno zacienionego. Kwitnie w drugiej połowie wiosny, na przełomie kwietnia i maja, pięknie pachnącymi, purpurowymi kwiatami. Może być uznawana zarówno jako roślina ozdobna z liści jak i z kwiatów.

Pnącza na pergole ozdobne z liści

Zestawienie otwiera pochodzący z Azji winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata), nazywany inaczej winobluszczem japońskim. Na pergolach prezentuje się niezwykle okazale, głównie za sprawą pięknie przebarwiających się na jesień liści. Jest to pnącze odporne na suszę, które najlepiej będzie czuć się na stanowisku słonecznym i półcienistym oraz na żyznej, próchniczej glebie.

Wśród ozdobnych z liści roślin pnących nie może zabraknąć bluszczu (Hedera L). Sam bluszcz to rodzaj roślin z rodziny araliowatych, obejmujący (w zależności od semantyki) od kilkunastu do ponad 20 gatunków. Najpopularniejszy z nich to oczywiście bluszcz pospolity (Hedera helix L.). Posadzony przy pergoli będzie preferować żyzne podłoże oraz stanowisko półcieniste oraz zacienione. Co ciekawe, bluszcz pospolity może dorosnąć nawet do 25 m wysokości, choć przypuszczamy, że nikt w swoim ogrodzie nie będzie miał aż tak wysokiej pergoli. Bluszcz pospolity to na tyle popularna roślina, że jej sadzonki z powodzeniem znajdziemy w każdym centrum ogrodniczym.

Wśród roślin, które doskonale sprawdzą się na pergolach nie może zabraknąć winorośli (Vitis L.). Jednak nie każda odmiana będzie dobrym wyborem. Niektóre z nich mogą bowiem przysporzyć sporo pracy i problemów przy cięciu i prowadzeniu, dlatego warto wybierać takie, które będą w tej uprawie prostsze. Odmianą, która dobrze sprawdzi się właśnie na pergoli będzie winorośl 'Fredonia’ (Vitis 'Fredonia’). Jeśli przy pergoli posadzimy tą winorośl, od października w naszym ogrodzie zagości purpura. Owoce są bowiem duże i czarnopurpurowe. Winorośl 'Fredonia’ będzie potrzebowała stanowiska stanowiska słonecznego i umiarkowanie wilgotnego podłoża.

Wprost z Japonii do naszych polskich klimatów przybył winnik zmienny 'Elegans’ (Ampelopsis glandulosa 'Elegans’). Roślina ta potrafi stworzyć prawdziwie zielone ściany, będzie więc też doskonała do naszego zacisznego zakątka. Jednak w odróżnieniu do poprzednich pnączy, winnik zmienny 'Elegans’ charakteryzuje się wolnym wzrostem (to jest ten nasz drobny wyjątek). Ta odmiana winnika zmiennego preferuje słoneczne stanowisko, może natomiast rosnąć w każdej glebie.

Wśród najlepszych roślin na pergole nie może zabraknąć winobluszczu pięciolistkowego (Parthenocissus quinquefolia). To kolejne mrozoodporne pnącze, które sadzić powinniśmy na miejscu słonecznym, jednak co do podłoża to nie ma on żadnych szczególnych wymagań. Dzięki temu staje się bardzo uniwersalny, ponieważ możemy go sadzić nie tylko do gruntu, ale także w donicach – także na balkonach i tarasach.

Jak sadzić pnącza na pergole?

Oprócz standardowych narzędzi niezbędnych do sadzenia roślin, z pewnością będziemy potrzebować również obejm. Samą roślinę najlepiej sadzić możliwia jak najbliżej podpór. Posadzone pnącze warto przysypać korą, co zabezpieczy korzenie przed przechłodzeniem oraz pozwoli utrzymać odpowiednią wilgotność. Na koniec wykorzystujemy obejmy – mogą to być druciki używany do podwiązywania roślin. Tym sposobem przytwierdzamy pnącza do podpory.

Jak pielęgnować pnącza na pergoli?

Pielęgnacja pnączy przy pergolach będzie zależna od tego, na jaką roślinę się zdecydowaliśmy. Sama pielęgnacja, czyli nawożenie, podlewanie czy cięcie, będzie zależne właśnie od wymagań konkretnego pnącza. I tak, jeśli zdecydujemy się na akebię pięciolistkową, nie będziemy musieli martwić się cięciem, ponieważ ta roślina jej nie potrzebuje, ale już powojnik będzie wymagał od nas corocznego przycinania.

Jak kształtować pnącza na pergoli?

Większość pnączy jest „bezobsługowych” – wystarczy przeprowadzić odpowiednie cięcie (jeśli dana roślina tego potrzebuje). Jeśli zależy nam na tym aby pnącze szło w zadanym kierunku to możemy wspomóc je w tym poprzez odpowiednie podwiązywanie i przytwierdzanie ich do podpór w miejscach, w którym chcemy, aby rosły. Jednak pnącza najlepiej w dużej mierze pozostawić same sobie, one doskonale poradzą sobie w odpowiednim wzroście i podążaniu po ażurowych podporach.

Rośliny pnące wieloletnie szybko rosnące w pigułce

Pnącza na pergole to nie tylko sposób na zacienienie i stworzenie przyjemnego mikroklimatu, ale również element dekoracyjny. Wybór pnącza powinien być przemyślany, biorąc pod uwagę gabaryty i wytrzymałość pergoli oraz własne preferencje estetyczne. Artykuł przedstawia różnorodność pnączy, od szybko rosnących, przez ozdobne z kwiatów, aż po te z liści, podkreślając ich różne wymagania uprawowe i pielęgnacyjne. Wiedza ta pozwala na świadomy wybór i aplikację pnączy, które najlepiej odpowiadają potrzebom i warunkom danego ogrodu.

Czy warto sadzić pnącza na pergole?

Tak, warto sadzić pnącza na pergole, ponieważ zapewniają one nie tylko zacienienie i osłonę przed wiatrem, ale także mogą tworzyć przyjemny mikroklimat w ogrodzie, a także stanowić atrakcyjny element dekoracyjny.

Tutaj możesz pobrać poniższą tabelkę w formacie PDF do wydruku: Pnącza na pergole

Pnącza na pergole
NAZWA PNĄCZA	WYSOKOŚĆ	ROCZNY PRZYROST	OZDOBNOŚĆ	ZIMOZIELONE	UWAGI	Miniatura (kliknij by powiększyć zdjęcie)
Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata)	5-10 m	1-3 m	liście / owoce / kwiaty	nie do końca	Pozostaje zimozielone tylko w cieplejsze zimy, wiosną odradza się
Aktinidia pstrolistna (Actinidia kolomikta)	do 15 m	1-2 m	liście / owoce	nie	Zakwita po ok.3 latach, ma jadalne owoce
Asarina pnąca (Asarina scandens)	do 3 m	d0 3 m	kwiaty / liście	nie	Pnącze jednoroczne
Bluszcz pospolity (Hedera helix)	do 30 m	1 m	liście	tak	Roślina trująca
Chmiel japoński (Humulus japonicus)	do 6 m	do 6 m	liście	nie	W naszym klimacie pnącze jednoroczne
Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus)	do 6 m	do 6 m	liście / kwiaty / szyszki	nie	Roślina bardzo ekspansywna
Cytryniec chiński (Schisandra chinensis)	8-15 m	ok. 1 m	liście / owoce	nie	Ma właściwości lecznicze, liście opadają już w połowie września, owoce jadalne, smaczne i zdrowe
Dławisz amerykański (Celastrus scandens)	do 7 m	1-4 m	liście / owoce	tak	Odporny na trudne warunki środowiskowe
Dławisz okrągłolistny (Celastrus orbiculatus)	do 10 m	1-4 m	liście / owoce	tak	By pnącze wydało owoce należy sadzić osobniki męskie i żeńskie
Glicynia (Wisteria)	do 10 m	1-3 m	kwiaty / liście	nie	Bez przycinania słabo kwitnie
Groszek pachnący (Lathyrus odoratus)	do 2 m	do 2 m	kwiaty	nie	Pnącze jednoroczne
Jaśmin gwiazdkowy (Trachelospermum jasminoides)	3-6 m	0,3 m	kwiaty / liście	tak	Kwiaty intensywnie pachnące
Kobea pnąca (Cobaea scandens)	do 4 m	do 4 m	kwiaty	nie	W Polsce roślina jednoroczna
Milin amerykański (Campsis radicans)	6-10 m	2-4 m	kwiaty / liście	nie	Roślina trująca
Nasturcja kanaryjska  (Tropaeolum peregrinum)	do 4 m	do 4 m	kwiaty	nie	Pnącze jednoroczne
Nasturcja większa  (Tropaeolum majus)	2-4 m	2-4 m	kwiaty	nie	Pnącze jednoroczne
Pałczatka szorstkawa (Eccremocarpus scaber)	2-3 m	2-5 m	kwiaty	nie	W Polsce roślina jednoroczna
Powojniki (Clematis)	5-30 m	1,5-6 m	kwiaty	nie	Wielka różnorodność gatunków i form
Przywarka japońska (Schizophragma hydrangeoides)	do 6 m	0,5 m	liście / kwiaty	nie	Może przemarzać, warto okryć, zakwita po 2-3 latach
Rodochiton purpurowy  (Rhodochiton atrosanguineus)	ok. 1,5 m	ok. 1,5 m	kwiaty	nie	Pnącze jednoroczne
Róże pnące (Rosa)	3-10 m	1-1,5 m	kwiaty	nie	Wielka różnorodność gatunków i form
Tunbergia oskrzydlona  (Thunbergia alata)	do 2 m	do 2 m	kwiaty / liście	nie	W Polsce pnącze jednoroczne
Wiciokrzew Henry’ego (Lonicera henryi)	4-5 m	do 1 m	liście / kwiaty / owoce	tak	Intensywnie pachnące kwiaty
Wiciokrzew japoński (Lonicera japonica)	do 5 m	do 1 m	liście / kwiaty / owoce	nie do końca	Pnącze nie w pełni mrozoodporne, po przemarznięciu odradza się wiosną, kwiaty pięknie pachną
Wiciokrzew pomorski (Lonicera periclymenum)	ok. 6 m	ok. 2 m	liście / kwiaty / owoce	nie do końca	Nie jest w pełni mrozoodporny
Wiciokrzew przewiercień (Lonicera caprifolium)	ok. 3 m	ok. 1 m	liście / kwiaty / owoce	tak	Kwiaty pachnące
Wiciokrzew zaostrzony (Lonicera acuminata)	do 4 m	1-2 m	liście / owoce	tak	Owoce trujące
Wilec szkarłatny (Ipomoea coccinea)	do 2 m	do 2 m	kwiaty / liście	nie	Pnącze jednoroczne
Winnik zmienny (Ampelopsis glandulosa)	2-3 m	0,5-1 m	liście / owoce	nie	Niezwykle atrakcyjne, różnobarwne, jakby porcelanowe owoce
Winobluszcz (Parthenocissus)	10-20 m	1-2 m	liście / owoce	nie	Owoce są trujące
Winorośl (Vitis)	ok. 20 m	2-3 m	liście / owoce	nie	Owoce są jadalne
Winorośl amurska (Vitis amurensis)	do 15 m	2 m	liście / owoce	nie	Owoce nieduże, fioletowoczarne, jadalne o kwaśnym i cierpkim smaku
Winorośl japońska (Vitis coignetiae)	do 12 m	do 4 m	liście	nie	Do dużych ogrodów
Winorośl pachnąca (Vitis riparia)	ok. 12 m	ok. 2 m	liście / owoce	nie	Ma pachnące kwiaty, owoce niejadalne dla ludzi

Bibliografia:

1. E. Chojnowska, Działkowiec, Mrozoodporne pnącza, 12/1998, s. 7-9
2. E. Chojnowska, Działkowiec, Pnącza szybkorosnące, 10/1997, s. 20-22
3. P. Syga, Kwietnik, Pnącza na wiele lat, 04/2005, s. 28-30
4. M. Leszczyńska, M. Czyński, Ogrody, Ogródki, Zieleńce, Podpory pod pnącza, 08/2003. s. 48-53

Zdj. główne: depositphotos.com