|
Mahonia pospolita, mahonia ostrolistna, ościał pospolity Mahonia aquifolium |
|
| Wysokość | do 1,5 – 2 m |
| Kwitnienie | IV, V |
| Stanowisko | półcień, zacienione |
| Wilgotność gleby | wilgotna |
| Ozdobność | kwiaty, liście, owoce |
| Pokrój | rozgałęziony, rozłożysty, nieregularny |
Mahonia pospolita inaczej mahonia ostrolistna lub ościał pospolity (Mahonia aquifolium) to urzekający, wieloletni, liściasty, zimozielony krzew o rozłożystym, rozgałęzionym, nieregularnym pokroju. Należy do rodziny berberysowatych. W naturze rośnie na zachodzie Ameryki Północnej. W Europie roślina dobrze się zadomowiła i często uznawana jest za gatunek inwazyjny. W Polsce również ma się dobrze, często dziczeje i w przyszłości może stać się rośliną inwazyjną.
Nazwa mahonia pospolita pochodzi od nazwiska amerykańskiego ogrodnika irlandzkiego pochodzenia Bernarda McMahona (1775-1816), który tę roślinę rozpowszechnił.
Mahonia pospolita – charakterystyka
Mahonia pospolita to atrakcyjny zimozielony krzew, który dość wolno rośnie, dorastając po 10 latach do ok. 1,5 metra wysokości i bardzo podobnej rozpiętości. Roślina kwitnienie rozpoczyna w kwietniu, a kończy w maju. Kwiaty jej są niewielkie, złocistożółte, pachnące, zebrane na szczytach zeszłorocznych pędów w gęste, groniaste kwiatostany. Roślina posiada charakterystyczne ciemnozielone, błyszczące, zakończone kolczastymi ząbkami skórzaste liście, które jesienią przebarwiają się na szkarłatno-brunatny kolor.
Mahonia pospolita, autor: manfredrichter/pixabay.com
Mahonia pospolita doskonale nadaje się do sadzenia w grupach, do kompozycji z innymi roślinami kwitnącymi. Można z niej tworzyć niskie żywopłoty, szpalery, pięknie prezentuje się w ogrodach skalnych, a także w zieleni miejskiej. W lipcu i sierpniu na mahoni dojrzewają granatowe, owalne, przypominające do złudzenia jagody owoce, które są pokarmem dla wielu ptaków.
Uprawa mahoni pospolitej
Mahonia pospolita najlepiej rośnie na glebie przepuszczalnej, żyznej, piaszczysto-gliniastej o stałym, umiarkowanym poziomie wilgotności. Źle znosi przesuszone podłoże, dlatego po zasadzeniu dobrze jest teren wokół pokryć ściółką. Mahonia pospolita ma dużą tolerancję jeśli chodzi o odczyn podłoża, choć preferuje ten od kwaśnego do obojętnego, natomiast w lekko zasadowym również będzie rosnąć. Najpiękniej jednak wybarwia liście rosnąc w ziemi lekko kwaśnej (pH 6,5).
Stanowisko powinno być półcieniste lub cieniste, w miejscach zbyt nasłonecznionych jej rozwój będzie nie do końca efektowny. Świetnie sprawdza się jako wypełnienie pustej przestrzeni pod drzewami, czyli tam, gdzie trudno znaleźć odpowiednie rośliny. Mahonia pospolita jest rośliną ekspansywną, tworzy dużo odrostów korzeniowych, dlatego warto krzew regularnie przycinać.
Mahonia pospolita, autor :DEZALB/pixabay.com
Mahonie trzeba sadzić co najmniej w parach, pojedynczy krzew słabo kwitnie i owocuje, gdyż potrzebuje zapylenia krzyżowego. Kwiaty są zapylane przez owady, najczęściej są to pszczoły.
Mahonia pospolita źle znosi przesadzanie (ma słabe korzenie), najlepiej wybrać jej od razu miejsce docelowe. Jest odporna na zanieczyszczenia powietrza, choroby i ataki szkodników. Krzew dość wytrzymały na niskie temperatury, jednak w okresie surowych zim może częściowo przemarzać.
Pielęgnacja mahonii pospolitej
Ważne, żeby podłoże nie było zbyt mocno przesuszone, dlatego roślinę trzeba podlewać w okresach bezdeszczowych. Niedobory wody objawiają się częściowym lub całkowitym zasychaniem liści.
Mahonia pospolita nie wymaga intensywnego nawożenia. Wystarczy w odstępie 2-3 tygodni zasilić ją dwiema dawkami nawozu do roślin kwitnących. Jeśli krzew jest ściółkowany korą, to już ona dostarcza z czasem próchnicy. Dobrze sprawdzi się również podsypanie krzewu ze dwa razy w sezonie obornikiem granulowanym.
Mahonia pospolita, autor: Hans/pixabay.com
Roślina bez problemów znosi nawet radykalne cięcia, choć lepiej jest nie ciąć bez umiaru, bo wówczas słabo kwitnie i owocuje. Optymalne jest coroczne, wiosenne, umiarkowane cięcie, plus oczywiście to sanitarne, dzięki któremu usuwa się pędy przemarznięte i uszkodzone. Wiosną również można pozbyć się nadmiernie rozrośniętych pędów korzeniowych, przy okazji można dzięki nim rozmnożyć krzew.
Mahonia pospolita – rozmnażanie
Najlepszym okresem na sadzenie rośliny do ziemi to wiosna i wczesna jesień, gdy w podłożu jest więcej wilgoci. Mahonie możemy rozmnażać na kilka sposobów: z nasion, sadzonek półzdrewniałych i zdrewniałych, odkładów oraz odrostów korzeniowych.
Rozmnażanie mahonii z odrostów korzeniowych to metoda najprostsza, najpewniejsza i najszybciej w ten sposób pozyskuje się dorodne sadzonki. Wystarczy bowiem wiosną lub jesienią odciąć szpadlem taki odrost z pędami i zasadzić w nowym miejscu.
Rozmnażanie z nasion: jagody należy zebrać gdy są już dojrzałe, nasiona oczyścić z miąższu i zasiać jesienią w inspekcie, gdyż do tego by wzejść potrzebują stratyfikacji (przemrożenia). Sadzonki uzyskuje się po jakichś 3-4 latach.
Mahonia pospolita – odrost korzeniowy, autor: Katrin Schneider, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Rozmnażanie poprzez sadzonki półzdrewniałe i zdrewniałe –pędy boczne pozyskuje się w sierpniu i tworzy odcinki o długości ok. 10 cm. Końcówkę zanurza się w ukorzeniaczu, wkłada do pojemnika wypełnionego wilgotnym piaskiem, na całość można założyć folię by utrzymywała wilgoć, a pojemnik z pędami należy umieścić w widnym miejscu, gdzie temperatura będzie oscylowała w granicach 18-20°C. Gdy sadzonki wypuszczą pierwsze korzonki umieszcza się je w żyznej i lekkiej ziemi (np. kompost, ziemia liściowa lub torf z piaskiem 1:1). Zimą takie sadzonki powinny mieć temperaturę 10-12°C i dostęp do światła. Wiosną można je zasadzić w rozsadniku, a pełnowartościowe sadzonki uzyskuje się po kolejnym roku.
Rozmnażanie przez odkłady – sposób ten jest prosty, ale na nowe krzewy też przyjdzie nieco zaczekać. Wystarczy bowiem przygiąć do ziemi pędy boczne oderwawszy wcześniej liście, umocować tak, by nie wzniosły się do góry i środkową jego część przysypać 10-centymetrową warstwą ziemi. Miejsce to systematycznie trzeba podlewać. Gdy pęd wypuści korzenie, należy go odciąć od rośliny matecznej i zasadzić w miejscu docelowym lub pozostawić, jeśli chodziło o zagęszczenie krzewu.
Rozmnażanie przez odkłady pojedyncze – Ogarnij Ogród
Do najpopularniejszych odmian mahoni pospolitej należą:
- ‘Atropurpurea’– odmiana o czerwonym zabarwieniu liści jesienią
- ‘Apollo’– odmiana o gęstym pokroju i dużych kwiatach
- ‘Smaragd’– odmiana o brązowo-miedzianych wiosennych przyrostach
- ‘Versicolor’ – na liściach ma charakterystyczne kremowożółte plamy