Dereń kousa (Cornus kousa Hance) jest to krzew, a czasem małe drzewo należący do rodziny dereniowatych. Jego ojczyznami są Chiny, Korea oraz Japonia. Ze względu na niebanalną urodę kwiatów jest często uprawiany w ogrodach niemal całego świata, w tym u nas.
Jak wygląda dereń kousa
Dereń kousa przybiera u nas formę krzewu, choć w cieplejszych klimatach jest często drzewem dorastającym do 6 m wysokości. U nas osiąga przeważnie ok. 3 metrów wysokości i ok, 3-4 metrów rozpiętości. Rośnie dość wolno, dorastając po 10 latach do ok. 2 metrów wysokości.
Młode okazy mają stożkową budowę, a latami staje się ona coraz bardziej kulista. Pędy mają piękną, czerwonawą barwę, dzięki czemu, gdy krzew zrzuci jesienią liście wciąż jest bardzo atrakcyjną ozdobą ogrodu. Liście mają jajowaty-eliptyczny kształt i są barwy intensywnie zielonej, zmieniającej się jesienią w barwę od pomarańczowej do szkarłatnoczerwonej i choć w końcu opadają, to dość długo pozostają na pędach.
Dereń kousa przepięknie kwitnie pod koniec maja i z początkiem czerwca, podczas, gdy np. dereń kwiecisty kwitnie już na przełomie kwietnia i maja. Kwiaty (niepozorne, zielonkawe) utrzymują się na krzewie nawet miesiąc, ich podsadki są barwy najczęściej białej, ale bywają odmiany, których płatki wybawiają się na różowo. Kwitnienie tego gatunku derenia jest spektakularne, ponieważ krzew jest wręcz oblepiony kwiatami przypominającymi kwiaty powojnika.
Jesienią na krzewie pojawiają się owoce w formie wybarwionych na czerwono pestkowców. Owoce derenia kousa są jadalne i dość smaczne, choć są również opinie, że są mdłe w smaku. Osiągają wielkość orzechów laskowych i wyglądają jakby na wiśnię nałożyć malinę 😉
Uprawa derenia kousa
Dereń kousa ma spore wymagania glebowe. Ziemia powinna być żyzna, próchnicza, lekko kwaśna i przepuszczalna. Do tego warto by zachowywała wilgoć, bo roślina potrzebuje jej sporo. Natomiast źle znosi zarówno przesuszenie jak i przelewanie. Jest to roślina w pełni mrozoodporna (strefa mrozoodporności 6-7). Krzew powinien rosnąć w miejscu słonecznym, najwyżej lekko ocienionym i osłoniętym od wiatru.
Ważne, by po posadzeni krzewu derenia kousa powierzchnia ziemi została wyściółkowana grubą warstwą kory. Ściółkowanie podłoża zapewni roślinie wilgoć na dłużej, zimą będzie chroniło korzenie przed przemarznięciem a latem przed przegrzaniem. Do tego mocno ograniczy panoszenie się chwastów.
Pielęgnacja derenia kousa
Dereń kousa nie wymaga jakiejś czaso- i pracochłonnej pielęgnacji. Wystarczy go podlewać w okresach suszy, tak jak wszystkie inne rośliny w ogrodzie. Nie wymaga nawożenia, jeśli ziemia jest żyzna. Kora ze ściółki rozkładając się będzie dostarczała próchnicy. Można oczywiście w okresie kwitnienia dostarczać nawozu dla roślin kwitnących lub podlać krzew od czasu do czasu wodą z dodatkiem biohumusu. Na pewno nie zaszkodzi też podsypywanie krzewu wiosną obornikiem granulowanym.
Dereń ten nie wymaga przycinania, choć dość dobrze je znosi. Sam z siebie z latami uzyskuje kompaktowy kształt, a rośnie dość wolno. Warto na pewno przycinać młode krzewy, silniej się wówczas zagęszczają i wzmacniają. Cięcia derenia powinny być wykonywane latem, gdy krzew już przekwitnie.
Rozmnażanie derenia kousa
Dereń kousa może być rozmnażany na kilka sposobów i jego rozmnażanie nie stanowi problemu. Można wysiać chociażby nasiona, najlepiej do pojemników wiosną. Ziemia musi być żyzna i stale lekko wilgotna, a pojemniki ustawić należy na ciepłym parapecie. Należy wiedzieć, że tak wyhodowany krzew zakwitnie dopiero po kilku latach. Na miejsce docelowe powinien trafić po 15 maja kolejnego roku, mając przynajmniej kilkanaście cm wysokości. Trzeba o niego bardzo dbać, okrywając dobrze przed mrozem w pierwszych kilku latach. Powinien rosnąć w miejscu ciepłym, osłoniętym od wiatru.
Prostym sposobem na rozmnożenie derenia kousa jest przygięcie do ziemi kilku pędów, pozbawienie ich na długości 20 cm liści i obsypanie tego odcinka ziemią (można go dodatkowo przytwierdzić szpilką by się nie uniosły). Jeśli zrobić to wiosną, to jesienią można odciąć takie pędy i będą już ukorzenione. Można to również zrobić jesienią i sprawdzić w drugiej połowie maja czy są już korzonki. To się nazywa rozmnażanie krzewów przez odkłady. Zimą dobrze jest przysypać takie miejsca dodatkową warstwą liści, kory czy zrębków.
Można również rozmnożyć dereń kousa poprzez sadzonki zielne. Ścina się wówczas w kwietniu świeżo przyrośnięte 15 centymetrowe zielone fragmenty pędów, zanurza w ukorzeniaczu i wbija w ziemię w pojemniku (doniczka lub korytko wypełnione żyzną, lekką ziemią) na głębokość 10 cm. Tak przygotowane przyszłe sadzonki należy umieścić w ciepłym i jasnym miejscu. Kolejnej wiosny, po 15 maja krzewy można sadzić w miejscach docelowych.
Dereń kousa można również rozmnażać tworząc sadzonki z pędów zdrewniałych. Te pozyskuje się w październiku i wykorzystuje pędy zdrowe i stosunkowo młode. W tym wypadku również powinny mieć do 15 cm długości i tak jak poprzednio umieszcza się je w pojemniku wypełnionym ziemią po zanurzeniu w ukorzeniaczu. Tym razem jednak wynieść należy je do jasnego, ale chłodnego pomieszczenia. Wiosną można je wynieść na zewnątrz i postawić w zacisznym miejscu, a jesienią można je sadzić w miejscu docelowym pamiętając o porządnym ściółkowaniu i okryciu przed zimą.
Najpopularniejsze odmiany derenia kousa
Jest jedna dostępna odmiana derenia kousa, tzw. odmiana chińska (Cornus kousa var. chinensis Osborn), która osiąga wysokość nawet 4m. Inne derenie kousa, choć pisze się o odmianach są jego kultywarami. W sprzedaży dostępnych jest całkiem sporo dereni kousa. Przy zakupie warto zwrócić uwagę nie tylko na piękno „kwiatów”, ale przede wszystkim na stopień mrozoodporności konkretnej odmiany, znacząco bowiem mogą się między sobą różnić.
- Dereń kousa odmiana chińska – odmianę tę odróżniają od zwykłego derenia kousa dużo większe przykwiatki, które mają barwę białą, ma też większe liście i mocniej się rozrasta.
- Dereń kousa 'Milky Way’ – odmiana o dużych, białych, dekoracyjnych kwiatach, dorasta do 3-4 m wysokości, ma rozłożysty i zwarty pokrój.
- Dereń kousa 'Snowboy’ – można bez problemu prowadzić krzew w formie drzewka, kwiaty o dużych białych podsadkach, ciekawe liście z jaśniejszą, kremową otoczką wokół każdej blaszki liściowej, jesienią intensywnie czerwone.
- Dereń kousa 'Satomi’ – ma duże, różowe podsadki, które wyglądają jak czteropłatkowe kwiaty, dorasta do ok. 3 m wysokości i tyleż rozpiętości.
Czy dereń kousa jest zimozielony?
Nie, dereń kousa nie jest zimozielony. Ale liście traci dość późno i są one często jesienią niezwykłą ozdobą. Natomiast wile kultywarów ma czerwone pędy, co zimą wyróżnia je na tle innych krzewów.
Jak szybko rośnie dereń kousa?
Dereń kousa nie rośnie zbyt szybko. W zależności od odmiany po 10 latach może osiągnąć od 1 do 2 metrów wysokości i tyleż rozpiętości.
Po jakim czasie zakwita dereń kousa?
To zależy czy rozmnażany był z nasion, wówczas na zakwitnięcie potrzebuje nawet kilku lat (do 5), czy jest szczepiony na podkładzie albo wyhodowany z pędów zdrewniałych, wówczas powinien zakwitnąć już po roku, góra dwóch od posadzenia w ogrodzie.
