Rzodkiewka (Raphanus sativus) to najpopularniejsze, wczesnowiosenne warzywo, które jest odmianą rzodkwi zwyczajnej. Należy do niewielkiej grupy warzyw rzepowatych i do rodziny warzyw kapustowatych. W uprawie występuje również wiele jej kultywarów jak choćby rzodkiew japońska czy rzodkiew czarna.
Jadalna jest cała roślina – zarówno korzeń jak i liście rzodkiewki
Rzodkiewkę można jest świeżą, ale można również kisić rzodkiewki, wykorzystywać w kuchni liście rzodkiewki. Warto włączyć to warzywo do codziennej diety, bowiem właściwości rzodkiewki są nie do przecenienia.
Jak wygląda rzodkiewka
Rzodkiewka jest rośliną jednoroczną lub dwuletnią. Jeśli zakwitnie zebranymi w grona na szczycie pędów kwiatami, zapylana jest przez owady, będąc jednocześnie rośliną miododajną i bogatym źródłem pyłku dla pszczół. Owocem rzodkiewki jest łuszczyna zakończona dziubkiem. Gdy owoc dojrzeje, rozpada się na fragmenty z jednym nasionkiem.
Warzywo to osiąga ok. 15-60 cm wysokości. Liście są ciemnozielone ułożone skrętolegle. Pod ziemią wyrasta zgrubiały korzeń o delikatnej białej, biało-różowej, różowej, czerwonej, fioletowej lub prawie czarnej skórce i białym miąższu wewnątrz.
Rzodkiewka, autor: ulleo/pixabay.com
Uprawa rzodkiewki w ogrodzie
Rzodkiewka to warzywo krótkiego dnia, czyli najlepiej jest je uprawiać wczesną wiosną lub późnym latem (wiosną sieje się odmiany wczesne, jesienią późne). Ale jeśli chcemy je zbierać przez cały rok, to oczywiście są dostępne odmiany, które niezgorzej obrodzą latem.
Tym niemniej należy dobierać odpowiednie odmiany do każdej pory roku, może się bowiem okazać, że latem będziemy mieli mnóstwo liści i kwiatostany, zamiast dorodnych korzeni. Rzodkiewka więc jest przede wszystkim doskonałym warzywem przedplonowym i warzywem poplonowym. Jej okres wegetacji wynosi bowiem tylko 3 do 6 tygodni, a to w zależności od odmiany i warunków w jakich wzrasta. Pamiętać należy, żeby zbierać plony rzodkiewek dość szybko, bo gdy zbyt długo jest w ziemi, jej miąższ zaczyna parcieć.
Rzodkiewki, o czym należy wiedzieć należą do warzyw kapustowatych, a zatem nie powinny rosnąć w miejscu, gdzie uprzednio rosła np. kapusta głowiasta, rzeżucha, brokuł, kalafior czy kalarepa.
A wszystkiego o płodozmianie warzyw a także o dobrym sąsiedztwie warzyw (rzodkiewki sieje się obok grochu, sałaty i ogórków) i złym sąsiedztwie warzyw (rzodkiewki nie sieje się obok innych kapustnych i pomidorów) dowiecie się z naszego e-booka:
Płodozmian warzyw
Rzodkiewki sieje się do gleby lekkiej, najlepsza jest ziemia kompostowa bo jest bardzo żyzna, przepuszczalna a jednocześnie zatrzymuje wilgoć. Podłoże powinno mieć pH w granicach 6,0-7,0, niską zawartość azotu (3 rok po oborniku). Nadmiar azotu powoduje, że bujnie wyrastają liście, a korzeń pozostaje niewielki. Miejsce dla rzodkiewki powinno być dobrze nasłonecznione.
Rzodkiewkę siejemy co 2-4 centymetry, choć lepiej gęściej a następnie przerwać te zbyt gęsto rosnące, w rzędach co 10-20 cm. Nasiona powinny się znaleźć w rowku o głębokości 1-2 cm.
Rzodkiewka, autor: hedera.baltica, CC BY-SA 2.0, commons.wikimedia.org
Ile czasu rośnie rzodkiewka
Rzodkiewka należy do warzyw, które plonują najszybciej, więc od chwili siewu do zbioru mija zazwyczaj ok. 30-40 dni, jeśli oczywiście ma stworzone optymalne warunki rozwoju. By przez cały rok mieć na bieżąco świeże rzodkiewki najlepiej jest je siać co 2 tygodnie.
Uprawa rzodkiewki na balkonie
Rzodkiewki można również bez problemu uprawiać nie mając ogrodu. Rzodkiewki w doniczkach na parapecie czy też rzodkiewki na balkonie to źródło świeżych witamin przez cały sezon. I nie ograniczajcie się jedynie do rzodkiewki, można uprawiać różne warzywa na balkonie: pomidorki koktajlowe, pomidory niskopienne, sałatę a nawet arbuzy.
Rzodkiewka najlepiej rośnie na stanowisku nasłonecznionym, ale poradzi sobie również z półcieniu. Tutaj jedna uwaga – zbyt intensywne słońce to parcenie miąższu, a cień to wzrost liści kosztem korzenia. Dlatego najlepiej jest wysiewać rzodkiewkę pośród innych warzyw, jak choćby między sałatami, które nieco ją osłonią.
W pojemnikach powinna znaleźć się lekka, żyzna i przepuszczalna ziemia. Nie można również zapomnieć o warstwie drenażowej na spodzie (keramzyt, żwir, kamyczki) oraz o otworze w dnie doniczki czy skrzyneczki. Nasionka umieszczamy w rowkach o głębokości 1-2 cm i zasypujemy delikatnie ziemią a następnie całość zraszamy. Nasionek nie wysiewamy zbyt gęsto, żeby rzodkiewki miały miejsce. Jeśli jednak będą miały za ciasno, przerywamy je. W zależności od wybranej odmiany gotowe rzodkiewki będą po około 30-40 dniach. I tak możemy je siać co 2 tygodnie, żeby przez cały sezon mieć świeże.
Rzodkiewki nie wymagają nawożenia. Jeśli jednak któryś raz siejemy je w tej samej ziemi, to jednak dobrze jest albo dosypać kompostu, albo zasilić uprawę biohumusem. Podłoże powinno być stale lekko wilgotne, dlatego nie zapominamy o systematycznym podlewaniu. I nie zapomnijcie, że można jeść nie tylko korzenie, ale również liście rzodkiewki!
Pielęgnacja rzodkiewki
Ziemia od momentu wysiewu nasion rzodkiewki powinna być stale lekko wilgotna. Jeśli przeschnie i rośliny dostaną większą ilość wilgoci, to zaczynają pękać, gdy wody jest stale zbyt dużo, to bujnie wyrastają liście. A jest to tylko jeden z powodów dlaczego rzodkiewka rośnie w liście.
Rzodkiewka, autor: raspberryjam0314/pixabay.com
Nawożenie rzodkiewki
Rzodkiewka rosnąc w kompostowej ziemi nie wymaga nawożenia. Jeśli ziemia nie jest zbyt żyzna, dobrze jest rzodkiewkę zasilić kilka razy biohumusem.
Choroby rzodkiewki i Szkodniki rzodkiewki
Najgroźniejsze choroby rzodkiewki to:
- Czerń krzyżowych – Czerń rzodkiewki
- Mączniak rzekomy rzodkiewki
- Parch zwykły rzodkiewki
Najgroźniejsze szkodniki rzodkiewki to:
- Śmietka kapuściana na rzodkiewce
- Pchełki na rzodkiewce
Jak przerywać rzodkiewkę
Jeśli rzodkiewki wzejdą zbyt gęsto należy je przerwać, inaczej ich bulwy będą małe i zniekształcone. Można to zrobić zaraz po wschodach, ale bardzo delikatnie, żeby nie wyrwać zbyt wiele, ale najlepiej jest trochę zaczekać, aż wypuszczą liście właściwe, są one bowiem jadalne, bardzo smaczne i zdrowe. Można je wykorzystać jako dodatek do surówek.
Rzodkiewka, autor: MikeGoad/pixabay.com
Odmiany rzodkiewki
Odmian rzodkiewek jest naprawdę mnóstwo, mają różny kształt, kolor skórki i różnią się stopniem ostrości.
- Rzodkiewka ‘Opolanka’ – odmiana wczesna, kształt podłużny, czerwona z białym końcem
- Rzodkiewka ‘Saxa 2’ – odmiana wczesna, kulista, czerwona
- Rzodkiewka ‘De dix-huit jours’ – odmiana bardzo wczesna (plon po 18 dniach), pod osłony i do gruntu, kształt podłużny, czerwona z białym końcem
- Rzodkiewka ‘Zlata’ – odmiana średnio wczesna, do całorocznej uprawy w gruncie, kulista, barwy żółtej
- Rzodkiewka ‘Polanka’ – odmiana do uprawy wiosną i jesienią, kształt podłużny, kolor czerwony z białym końcem
- Rzodkiewka ‘Malaga’ – odmiana średnio wczesna, kulista, fioletowa
- Rzodkiewka ‘Afrodyta’ – odmiana średnio wczesna, kulista, o białej, błyszczącej, gładkiej skórce
- Rzodkiewka ‘Lucynka’ – odmiana wczesna jeśli uprawiana w tunelu, w gruncie średnio wczesna, kolor karminowy, kształt walcowaty
Fot. główna: wenzlerdesign/pixabay.com